Pięć może nawet osiem lat temu przeczytałem powieść Tworki autorstwa Marka Bieńczyka. Pamiętam, że zrobiła wtedy na mnie niemałe wrażenie. Kilka miesięcy temu, kiedy na półce w sklepie zobaczyłem Jabłko Olgi, stopy Dawida , chwyciłem książkę bez wahania, nie czytając nawet opisu na okładce z myślą, że jest to kolejna powieść. Okazało się jednak inaczej. Książka bowiem jest zbiorem esejów i opowiadań, w których Bieńczyk chwyta się różnych tematów. Co czytelnik znajdzie więc w książce laureata Nagrody Literackiej „Nike” wydanej w 2015 roku? Na pewno przekrój światowej i polskiej literatury, popkulturowe odniesienia i filtry, refleksje na temat gestów, słów, języka, zwyczajów, obyczajów, mód, a także piłki nożnej. W treści lektury w zasadzie co chwila pojawiają się różne nazwiska takie jak Marcel Proust, Franz Kafka, Zbigniew Herbert, Julian Tuwim, Milan Kundera, Mariusz Szczygieł, Andrzej Stasiuk, Umberto Eco, Johann Wolfgang Goethe, Roland Barthes. Można by tak wymieniać b...

Włochy poza szlakiem – trochę o Willanowiańczykach, Etruskach i antycznym Rzymie w północnych Włoszech #podróże W lutym postanowiłem, że kupię bilety lotnicze i udam się na kulturowy wypad do północnych Włoch. Tak też zrobiłem i w ostatni weekend marca wyleciałem z Wrocławia do Bolonii, a następnie pojechałem do miejscowości Bellaria-Igea Marina, z której to miałem rozpocząć ponad tygodniową wędrówkę w regionie Emilia-Romagnia, którego stolicą jest Bolonia właśnie.  Bellaria-Igea Marina jest miejscowością typowo turystyczną, położoną nad samym Adriatykiem raptem kilkanaście kilometrów od miasta narodzin Federico Felliniego – Rimini. Poza sezonem turystycznym właściwie nic się tutaj nie dzieje. Ulice są niemalże puste, nawet w godzinach popołudniowych spotkać można tylko pojedyncze osoby (trochę więcej ludzi widać było w piątek wieczorem, ale też nie specjalnie wiele). Spacerując po ulicach miasta, najczęstszym widokiem są przygotowywane do sezonu hotele i plaż...

Film i archeologia fot. By Geoff Dallimore - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1228234 Zupełnie niedawno, bo końcem stycznia 2021 roku, swoją premierę miał film Wykopaliska (org. The Dig ), który dostępny jest na platformie Netflix. Jest to film obok, którego miłośnicy, historii, kultury i archeologii z pewnością nie mogą przejść bez zwrócenia na niego uwagi, ze względu na zawarty w nim wątek odkrywania przeszłości oraz jej znaczenia dla teraźniejszości i przyszłości. Poza tym sama opowieść całościowo jest bardzo interesująca i dotyczy przede wszystkim ludzi, dają się w niej zauważyć aspekty natury ontologicznej i aksjologicznej, mówi o upływającym czasie, przemijaniu, codziennych rozterkach i problemach, a także niepewnej przyszłości w obliczu nadciągającej wojny, stąd też w filmie istotne są emocje, jakie towarzyszą bohaterom. W filmie wprawdzie nie ma brawurowej i bardzo dynamicznej akcji, a wszystko jest raczej oszcz...

PAMIĘĆ KULTUROWA, ZBIOROWA I „MIEJSCA PAMIĘCI” Pamięć jest niezwykle ważna dla każdej społeczności. Refleksja nad pamięcią we współczesnej humanistyce jest obszernym i wieloaspektowym zagadnieniem. Dlatego też jest to kwestia zdecydowanie interdyscyplinarna, stanowiąca przedmiot badań nie tylko historyków, ale również antropologów, socjologów i kulturoznawców. Jak zauważa Astrid Erll, pamięć jest „fenomenem społeczno-kulturowym” pełniącym istotne funkcje w różnorodnych praktykach społecznych 1 . Pamięć społeczna pełni między innymi takie funkcje jak: przekazywanie wiedzy o przeszłości, kompetencji kulturowych, wzorów zachowań i wartości, współtworzy tożsamość grupową, czy też wpływa na określanie relacji między grupami sąsiadującymi. Funkcje te w obrębie danej społeczności realizowane są zazwyczaj spontanicznie 2 . Pamięć społeczna przechowuje zatem wszystkie elementy, które tożsame są z kulturą danej grupy społecznej. Dolny Śląsk kryje wiele obiektów i przestrzeni, które śm...

Walor kulturowy i przyrodniczy, a tym samym turystyczny Dolnego Śląska jest nieoceniony, co daje wiele możliwości łączenia różnorodnych form turystyki – z turystyką kulturową włącznie. O czym w po części wspominałem tutaj . Dziedzictwo kulturowe, w jakie Dolny Śląsk obfituje – jest przeogromne, będąc sumą wielu uwarunkowań historycznych, społeczno-kulturowych – dawnych i obecnych mieszkańców. Wielokrotne zmiany przynależności państwowej sprawiły, że w regionie w dużej mierze widoczne są wpływy Polskie, Czeskie i Niemieckie. Poza wymienionymi społeczeństwami kształtującymi Dolny Śląsk Elżbieta Berendt zwraca uwagę na to, że przed II wojną światową zaakcentowane były również wpływy Łużyczan, Tyrolczyków i Żydów 1 . Natomiast po II wojnie światowej właściwie cała dotychczasowa ludność musiała opuścić te tereny, a w jej miejsce przybywali z różnych regionów polscy osadnicy, co także wprowadzało pewne zróżnicowanie. Ślady różnorodności kulturowej, grup etnicznych i mniejszości na...

Dziś w zarysie chciałbym przyjrzeć się współczesnej polskiej powieści historycznej. Powieści, która wprawdzie została napisana dekadę temu, to jednak dopiero teraz po nią sięgnąłem. Mimo że na półce leżała już dość długo, czekając na swoją kolej. Mianowicie, książką tą jest Gra w kości Elżbiety Cherezińskiej. Powieść historyczna w kulturze współczesnej Odmiana powieści, jaką jest powieść historyczna, wciąż znajduje swoje miejsce w dyskursie literatury popularnej i popkultury w ogóle, choć może nie tyle ile inne konwencje popularne, które też nierzadko mogą być stylizowane z postmodernistycznym zacięciem na powieść historyczną. Powieść historyczna obecna jest w kulturze od XIX wieku, zdobywając liczne grono odbiorców wraz z innymi odmianami powieści popularnej 1 . Współczesna powieść historyczna i jej „piastowska” odmiana może pochłaniać wiele elementów z innych odmian powieściowych, kierując się ku literaturze popularnej właśnie. Jednakże nie rezygnuje przy tym z przekazywania...