Przejdź do głównej zawartości

"Wykopaliska" - film i archeologia

Film i archeologia

fot. By Geoff Dallimore - Own work, CC BY-SA 3.0,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1228234

Zupełnie niedawno, bo końcem stycznia 2021 roku, swoją premierę miał film Wykopaliska (org. The Dig), który dostępny jest na platformie Netflix. Jest to film obok, którego miłośnicy, historii, kultury i archeologii z pewnością nie mogą przejść bez zwrócenia na niego uwagi, ze względu na zawarty w nim wątek odkrywania przeszłości oraz jej znaczenia dla teraźniejszości i przyszłości. Poza tym sama opowieść całościowo jest bardzo interesująca i dotyczy przede wszystkim ludzi, dają się w niej zauważyć aspekty natury ontologicznej i aksjologicznej, mówi o upływającym czasie, przemijaniu, codziennych rozterkach i problemach, a także niepewnej przyszłości w obliczu nadciągającej wojny, stąd też w filmie istotne są emocje, jakie towarzyszą bohaterom.

W filmie wprawdzie nie ma brawurowej i bardzo dynamicznej akcji, a wszystko jest raczej oszczędne, wyważone i stonowane, co zdecydowanie pasuje do zbudowanego klimatu i przedstawionej przez twórców filmu (reż. Simon Stone) historii będącej w zasadzie dramatem biograficznym. Wykopaliska ogląda się naprawdę przyjemnie. Film jest dobrze zrealizowany, choć nie jest też pozbawiony pewnych mankamentów. Z pewnością można pochwalić zdjęcia i zbudowany nimi nastrój.

O czym więc jest fabuła? Film dotyczy wydarzenia, jakie miało miejsce naprawdę. Jednakże filmowa narracja oparta jest na powieści autorstwa Johna Prestona o takim samym tytule. Oba dzieła zatem opowiadają w głównym wątku fabularnym o jednym z największych i najważniejszych odkryć brytyjskiej, a być może nawet europejskiej archeologii w ogóle. Jest rok 1939, niebawem w Europie ma się rozpętać II wojna światowa. Tymczasem jednak właścicielka ziemska Edith Pretty (Carey Mulligan) pragnie zbadać znajdujące się na jej ziemi kurhany. Do tego celu zatrudnia archeologa amatora – Basila Browna (Ralph Fiennes), który jak sam mówi o sobie – jest „kopaczem”. Film w dużej mierze dotyczy właśnie tej postaci i jego wkładu w odkrycie niesamowitego skarbu w Sutton Hoo, a który przez dziesięciolecia po odkryciu pozostawał w cieniu i nie był wymieniany jako jeden ze znalazców obok profesjonalnych archeologów. Bohaterowie filmu początkowo nie wiedzą, jak wielkiej wagi znalezisko może kryć się w tajemniczych kopcach i czy w ogóle coś tam jest. Jednak przeczucie Edith każe jej to sprawdzić, jak się okazuje – słusznie, gdyż Basil Brown i jego ekipa odkryją anglosaski pochówek łodziowy z VII wieku. Właściwie tyle wystarczy o samej fabule, ażeby poznać pozostałe filmowe wątki, choć chwilami może niedokończone, zachęcam do obejrzenia filmu.

Skarb z Sutton Hoo1

Pokrótce wypada napisać, co w rzeczywistości znaleziono w Sutton Hoo we wschodniej Anglii. Odkrycie jakiego dokonano, pozwoliło przede wszystkim dokładniej poznać okres wpływów ludów anglosaskich na Wyspach Brytyjskich, stąd też jego wysoka wartość epistemiczna. Historia przełomowych wykopalisk sięga w zasadzie roku 1938, wtedy to trafiono na ślady wczesnośredniowiecznego pochówku, które wiązane było z Anglosasami właśnie. Basil Brown, kiedy rozpoczął prace w 1938 roku, przebadał trzy kurhany, w których znaleziono sześciometrową łódź. Rok później odnaleziono kolejną łódź grobową, tyle że ta była znacznie większa i mierzyła 27 metrów. Wtedy też badaniami zajęli się profesjonalni archeolodzy, a pracami kierował Charles Philips. Odnaleziony depozyt zawierał w sumie 263 przedmioty, w tym niemało niezwykle cennych, kunsztownie, bogato i precyzyjnie zdobionych. Wśród wykopanych przedmiotów odnaleziono między innymi broń, symbole władzy królewskiej, biżuteria oraz przedmioty użytkowe. Niewątpliwym symbolem wykopalisk w Sutton Hoo jest hełm z maską, który w swoich zdobieniach zawiera odniesienia do mitologii germańskiej.

fot. pixabay.com

1Na podstawie: J. Jagodziński, Wykopaliska w Sutton Hoo. Jak doszło do jednego z najważniejszych odkryć w historii?, https://histmag.org/Wykopaliska-w-Sutton-Hoo.-Jak-doszlo-do-jednego-z-najwazniejszych-odkryc-w-historii-21964/, (dostęp 14.02.2021)


Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Ewolucja, dyfuzja kulturowa i akulturacja – drogi i koncepcje zmiany kulturowej

Zmienność jest jedną z podstawowych cech kultury. Nawet w ciągu życia jednego pokolenia można zauważyć szereg zmian zachodzących w społeczeństwie, a przede wszystkim współcześnie. Zmieniają się zwyczaje, nurty w sztuce, architekturze, literaturze, moda, zmienia się język.  Nierzadko dzieje się tak w wyniku wzajemnego wpływu na siebie zróżnicowanych kultur świata.  Dlatego też badania zmiany kulturowej interesują antropologów od dawna. Niewątpliwie jest to w ogóle kwestia interdyscyplinarna obejmująca znacznie więcej nauk humanistycznych. Akulturacja i dyfuzja kulturowa w antropologii kultury są terminami pokrewnymi, które odnoszą się do zmian kulturowych, jakie mogą zachodzić na styku różnych, odmiennych systemów kultowych. Jest to zatem zjawisko zauważalne od czasów najdawniejszych, gdyż ludzie zawsze się przemieszczali, spotykając na swojej drodze inne społeczności, nierzadko mając późniejszy wpływ na siebie. Dziś w ciągłym i postępującym procesie globalizacji, łatwości podróżowa

(Nie)Zapomniane "miejsca pamięci"

PAMIĘĆ KULTUROWA, ZBIOROWA I „MIEJSCA PAMIĘCI” Pamięć jest niezwykle ważna dla każdej społeczności. Refleksja nad pamięcią we współczesnej humanistyce jest obszernym i wieloaspektowym zagadnieniem. Dlatego też jest to kwestia zdecydowanie interdyscyplinarna, stanowiąca przedmiot badań nie tylko historyków, ale również antropologów, socjologów i kulturoznawców. Jak zauważa Astrid Erll, pamięć jest „fenomenem społeczno-kulturowym” pełniącym istotne funkcje w różnorodnych praktykach społecznych 1 . Pamięć społeczna pełni między innymi takie funkcje jak: przekazywanie wiedzy o przeszłości, kompetencji kulturowych, wzorów zachowań i wartości, współtworzy tożsamość grupową, czy też wpływa na określanie relacji między grupami sąsiadującymi. Funkcje te w obrębie danej społeczności realizowane są zazwyczaj spontanicznie 2 . Pamięć społeczna przechowuje zatem wszystkie elementy, które tożsame są z kulturą danej grupy społecznej. Dolny Śląsk kryje wiele obiektów i przestrzeni, które śmiało możn

Teoria opanowywania trwogi według Organka #notatka o literaturze

Teoria opanowywania trwogi według Organka Od wydania książki, o której właśnie piszę, trochę czasu już upłynęło – wydana została w 2019 roku. Od momentu, kiedy ją przeczytałem również. Jednakże w końcu zebrałem się za krótki szkic na temat prozatorskiego debiutu Tomasza Organka zatytułowanego Teoria opanowywania trwogi. O autorze Tomasz Organek urodzony w Suwałkach roku 1976 – muzyk i autor tekstów, zaistniał w dyskursie popkulturowym już ładnych kilka lat temu. Kojarzony jest przede wszystkim ze swojej działalności muzycznej. Można tutaj przywołać, chociażby występy w cyklu koncertów Żywiec Męskie Granie . Jak można czytać Teorię opanowywania trwogi? Bohaterów powieści czytelnik poznaje w trudnych dla nich chwilach. Borys redaktor portalu „SEE/Ty!” traci pracę, a Aneta zwana przez Borysa „Nietą” dowiaduje się o śmierci ojca. Oboje trafiają na siebie przypadkiem, dawno się nie widzieli, choć znają się od lat. Razem ruszają w podróż z Warszawy do Wolina na pogrzeb ojca Anety. Tuta