Tyle, o ile twórczość Stephena Kinga i jego miejsce w popkulturze znam przede wszystkim z ekranizacji jego powieści, to muszę przyznać, że po książki do tej pory nie sięgałem. Baśniowa opowieść jest pierwszym dziełem autora, które przeczytałem. Bez wątpienia 700-stronicowy tom daje sporo przyjemności i doznań czytelniczych, z każdą stroną wciągając coraz bardziej w głąb fabuły i w świat jaki wykreował King – baśniowy świat.
To, co przykuwa uwagę to zdecydowanie nie tylko pomieszana konwencja obyczajowo-fantastyczna, wciągająca fabuła, ale i sposób, w jaki zostaje opowiedziana przez dynamiczną, ciekawą, gawędziarską pierwszoosobową narrację bezpośrednią zawierającą elementy znanych technik narracyjnych w tym momentami monologu wewnętrznego, strumienia świadomości i mowy niezależnej. W dodatku poniekąd narracja jest autotematyczna. Narrator, czyli Charlie Reade opowiada bowiem historię, która mu się przydarzyła i związane z nią przeżycia wewnętrzne jako autor książki, świadomie zwracając się do czytelników, którzy będą czytać jego powieść. Świadczą o tym już pierwsze zdania, jakie wypowiada narrator, gdyż mówi on:
„Jestem pewien, że potrafię opowiedzieć tę historię. I jestem również pewien, że nikt w nią nie uwierzy. W porządku, nie przeszkadza mi to. Wystarczy, że ją opowiem. Mój problem – na pewno ma go też wielu innych pisarzy, nie tylko tacy nowicjusze jak ja – polega na tym, że nie wiem, od czego zacząć. […]”1.
Swoją historią narrator opowiada z perspektywy kilku lat od jej przeżycia. Jednakże pewien rozstrzał czasowy narracji od opisywanych wydarzeń jest charakterystyczny dla formy opowiadania, dlatego egzemplifikacja wydarzeń przybiera czas przeszły2.
Już na samym początku po zacytowanych wcześniej słowach założyć można, że jedynym słuchaczem powieściowego narratora będzie czytelnik, a narrator-protagonista nie opowiada swojej historii żadnej innej postaci literackiej. Zatem tocząca się opowieść musi być monologiem wewnętrznym z sytuacjami dialogowymi spisywanymi w tym przypadku przez narratora-początkującego pisarza.
Charlie Reade jest siedemnastolatkiem z niewielkiej amerykańskiej miejscowości położonej nad rzeką Little Rumple w stanie Illinois. Chłopak mimo młodego wieku niesie na barkach niemały bagaż doświadczeń. Kiedy jest jeszcze małym chłopcem tragicznie ginie jego matka, a ojciec popada w alkoholizm, z którego na szczęście udaje mu się wyjść. W sąsiedztwie, w domu na wzgórzu przy Jaworowej 1 nazywanym domem z Psychozy mieszka niejaki pan Howard Bowditch. Mężczyzna jest raczej typem samotnika, którego wszyscy mają za dziwaka. Pewnego dnia jednak mężczyzna spada z drabiny i nieszczęśliwie łamie sobie nogę, dzięki jego psu o imieniu Radar, która zaczyna ujadać, Charlie pomaga mężczyźnie, a dzięki zaczyna rozkręcać się niewiarygodny wir zdarzeń.
Akcję powieści należy podzielić niejako na dwie części. Mianowicie jedna toczy się w świecie, który dobrze znamy i w którym żyjemy. Tutaj Charlie mieszka z ojcem, uczy się, uprawia sport, niebawem ma aplikować na studia, poznaje też pana Bowditcha i jego psa. Kiedy po niefortunnym upadku trafia do szpitala, chłopak opiekuje się psem i dogląda domu. Jak się okazuje Charlie, chłopak o niemałej empatii obdarza psa właściwie bezgraniczną miłością. Zdobywa również zaufanie i przyjaźń sąsiada, którym później w trakcie jego rehabilitacji także się opiekuje – oczywiście miała być to jego praca pozwalająca nico dorobić. W tej części powieści zdecydowanie dominuje tło obyczajowe. Wątek obyczajowy zaczyna się zmieniać w fantastyczny, kiedy Howard Bowditch zdradza Charliemu niezwykłą tajemnicę – tego, co można znaleźć w szopie za domem. Tutaj zaczyna się magia i druga część niezwykłej historii chłopaka z Illinois. Charlie trafia bowiem przez przejście w szopie do świata zwanego Empis, gdzie na niebie blask daje Bella i Arabella, czyli dwa księżyce. Empis niegdyś piękna kraina okazuje się jednak „zepsuta”, a Charlie ma się stać jej wybawcą, obiecanym Księciem, który przywróci dawny ład.
Z każdą stroną czytelnik poznaje ustrukturyzowaną historię Charliego Reada, obserwując jego przemianę mentalną, gdyż ciąg zdarzeń nierzadko uzupełniają wspomnienia z wcześniejszych lat życia zawierające w treści nie jeden wybryk młodzieńca. Charlie przy tym, co przeżywa, rzuca też nierzadko skojarzeniami do różnych literackimi i popkulturowych motywów, co składa się na refleksje natury aksjologicznej i epistemologicznej w kontekście współczesnego świat.
Powieść przepełniona jest odniesieniami do tekstów popkultury, literatury i baśni. Dlatego też jest to kolejna książka, przy której muszę zwrócić uwagę na postmodernistyczne zacięcie autora. Z elementów, które czytelnik zna, a przynajmniej powinien kojarzyć – King tworzy zupełnie coś nowego i w dodatku fascynującego. W powieści Baśniowa opowieść można dostrzec reminiscencje motywów znanych z baśni braci Grimm, Czarnoksiężnika z krainy Oz, Alicji w Krainie Czarów, powieści grozy, w tym tych autorstwa samego Kinga, czy znanych filmów.
Najnowsze dzieło Kinga jest kolejnym przykładem ukazującym elastyczność gatunku, jakim jest powieść, dając przy tym wiele przyjemności z czytania. Rozrywki i jednocześnie refleksji.
1S. King, Baśniowa opowieść, Warszawa 2022, s. 9.
2Zob. M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Zarys teorii literatury, Warszawa 1972, s.335.
Komentarze
Prześlij komentarz